Historia Banku

W 1865 r. w Strzelnie powstał Bank Ludowy - jedna z najstarszych instytucji kredytowych w zaborze pruskim. Był reakcją na skutki upadku powstania styczniowego. Fundamenty pod wyżej wymieniony Bank są dziełem grupy patriotów ze Strzelna i okolic. Przewodził im Mieczysław Łyskowski, założyciel strzeleńskiej ,,spółki pożyczkowej”. Przyjęto statut Towarzystwa Pożyczkowego (np. tani kredyt i samopomoc członków, przeważnie drobnych wytwórców małorolnych chłopów) w celu przerwania lichwiarskich zabiegów. Bank posiadał odpowiedzialność nieograniczoną. Kredytował na 3 lub 6 miesięcy, możliwością prolongaty spłat. Pożyczkobiorca musiał mieć 3 lub 6 poręczycieli. Najpowszechniejszą formą wsparcia finansowego były weksle i skrypty dłużne. Przekrój społeczny doń przynależnych był różny: od duchowieństwa, ziemiaństwa, przez burżuazję, na zubożałych rolnikach kończąc.
W 1867 roku M. Łyskowski i F. Rakowicz, redaktor ,,Gazety Toruńskiej” nosili się z zamiarem konsolidacji istniejących już banków ludowych (Inowrocław, Mogilno, Chełmce, Jakość, Gębice i Kruszwica), w organizację związkową, by pomnożyć własne środki kredytowe.
Dopięli swego i dopiero w 1871 r.-utworzony został Związek Spółek Zarobkowych na Wielkie Księstwo Poznańskie i Prusy Zachodnie. Strzeleński Bank ochoczo przystąpił do ww. związku jako pełnoprawny uczestnik.
W roku 1872 r. sejmik powołał na patrona związku ks. Augustyna Szamarzewskiego. Działacze Banku Ludowego w Strzelnie znaleźli się pod wpływem jego rad i poglądu, że ,,(…)materialna podstawa to pierwszy, kardynalny warunek uratowania narodowości polskiej w zaborze pruskim, a zarazem fundament dalszej pracy warstw średnich nie tylko około siebie, ale i około warstw niższych. Bez tej materialnej podstawy ustaje wiara i nadzieja nasza”. Przy udziale wspomnianego M. Łyskowskiego - Ferdynand Amrogowicz, Jakub Cieślewicz, Antoni Kantecki, Leon Kittel, Maksymilian Kozłowski, Zygmunt Matczyński, Józef Wagner i Władysław Zabłocki- stanowią palestrę założycielską i grono zarządzające placówkę bankową.
Pod opieką i sponsorowaniem Banku wydawano od 9.11.1887 r. pismo o orientacji narodowo-katolickiej ,,Nadgoplanin” – w redakcji: Leona Waleciekiego, dr. Jakuba Cieślewicz, Piotra Opalińskiego, ks. prof. Karola Wojczyńskiego i innych; utworzenie Towarzystwa Gimnastycznego ,,Sokół” i Kujawskiej Spółki Rolniczej. Dzięki pomocy ks. A. Szamarzewskiego ustawa strzeleńskiego Banku przewidywała maksymalną wysokość udziałów: obowiązkowego do 50 talarów oraz dobrowolnego do 200 talarów. Bank Ludowy stanowił jednostkę autonomiczną i ponosił całkowitą odpowiedzialność za siebie. Struktura władz przedstawiała się następująco: Walne Zgromadzenie (najwyższy organ) wybierało 9-osobową Radę Nadzorczą. Kadencja Rady trwała 3 lata, ale co roku ubywało z niej 3 członków zastępowanych przez nowych. Rada reprezentowała wszystkich członków spółki i strzegła ich interesów. Ściśle kontrolowała Zarząd i czuwała nad prawidłowym funkcjonowaniem Banku. Zarząd wybierany przez Radę składał się z 3 osób. Prowadził wszelkie czynności spółki i podlegał merytorycznie tylko Radzie Nadzorczej. Oprócz przepisów ogólnych ,,prawa półkowego” strzelecki Bank kierował swą pracą w oparciu o statut wewnętrzny, który mogło zmienić jedynie Walne Zgromadzenie. Ono też zatwierdzało regulamin pracy Zarządu, Komisji Rewizyjnej i członków Rady Nadzorczej.
Progres Banku Ludowego zależał zwłaszcza od liczby udziałów, kapitału i transakcji. W 1887 roku Kujawy Nadgoplańskie ze Strzelnem i Kruszwicą włączono do powiatu inowrocławskiego z niego powstał powiat strzeleński. Bank Ludowy skupiał wówczas 135 członków, ale już w 1893 r. gwałtownie spada liczba jego udziałowców do 44.
Powodem tego było utworzenie przez ks. prob. Kaspera Karczmarka w 1891 roku nowego Banku Ludowego w Chełmcach. W dziejach banku nie notuje się znacznych sukcesów finansowych, bo też takiego celu jego działacze sobie nie postawili. Niemniej, dzięki wieloletniemu (47 lat pracy) dyrektorowi dr. Jakubowi Cieślewiczowi Bank zdobył zaufanie w regionie. Osobowość Cieślewicz też miała swój udział w skromnych hossach Spółdzielni, z co najmniej dwóch powodów: był lekarzem z wykształcenia, zawód ten był niejako legitymacją zaufania), a rzetelna i uczciwa praca bankowa dodawała mu tylko estymy wśród społeczności.
W 1893 roku następca zmarłego patrona A. Szamarzewskiego – ks. Piotr Wawrzyniak wizytował strzelecką spółdzielnię porządkując dział księgowości i usprawniając organizację pracy. W 1900 roku założył on pierwszą spółdzielnię ,,Rolnik” dla wspólnego zakupu i zbytu rolniczego. 4 lata wcześniej w Strzelnie utworzono podobną jednostkę – Spółkę Rolniczo – Handlową ,,Gleba”. Jej kontynuatorem był ,,Rolnik” strzeleński.
Bardzo pomyślne dla strzeleńskiego Banku były lata 1913-1914. Liczba zrzeszonych powiększyła się do 426, a w roku 1914 do 455. W chwili wybuchu I wojny światowej bilans kształtował się na poziomie 1 501 937 mk przy zysku 17 709 mk. Rezerwa specjalna spadła do 637 mk. Choć w okresie wojennym zyski Banku drastycznie spadały, to bilans zachował równowagę tj. poziom 1 500 00 mk.
Odwrotnie niż w spółkach poznańskiego strzeleński BL, w latach 1915-18 przeżywał powiększanie się grona członkowskiego (odpowiednio 465, 491). Spółka stała się ,,zbiorem” drobnych kapitałów. W tymże roku odbyło się ostatnie w okresie zaborów Walne Zgromadzenie BL w Strzelnie. Powołano Zarząd dr. Jakub Cieślewicz, Ignacy Szczepański i Wojciech Majewski oraz radę Nadzorczą pod przewodnictwem Franciszka Wagnera. Organem prasowym Spółki stał się ,,Dziennik Kujawski”.
W międzywojniu BL przeżywał lata chude (1935, -28, -32, -39r.) i tłuste. Kredytowanie paraliżowała przede wszystkim inflacja. Stopień zadłużenia rolnictwa wzrósł do rozmiarów nie do opanowania własnymi siłami. Bank ponosił fiasko. Lata 1920-23 to okres hiperinflacji. Operacje bankowe Spółki pozostają w miejscu. O dziwo w tym czasie wzrasta liczba członków – do 598. Względne prosperity Bank osiąga w 1924 roku i kilku następnych. Znów zwiększa się grono członkowskie do 724 (1938r.). Dywidenda sięga poziomu 10-12%.
Lata 1926-28 to lata tłuste dla Banku. Nastąpiło ożywienie gospodarcze, spadek bezrobocia, poprawa stopy życiowej ludności. Ruch endecki szerzący się w Zarządzie i RN strzeleńskiego Banku spowodował, że władze sanacyjne zabroniły zasilania go kredytami Państwowego Banku Rolnego. Wedle opinii władz RP podział kredytów związany był z sympatiami politycznymi i nie stanowił gwarancji spłaty. Przez kilka lat BL zamykał bilans niskimi zyskami – ok. 2 500 zł, które pozwalały jedynie przetrwać czas pokryzysowy. Toteż wiele firm i gospodarstw rolnych bankrutowało.
Po 47 latach oddania Spółce odszedł na emeryturę dr. Jakub Cieślewicz – twórca bankowości strzeleńskiej. Jego funkcję przejął Włodzimierz Wojciechowski, a po jego śmierci, w latach 1924-39 stanowisko to piastował Kazimierz Georgie. W 1929 roku w skład Zarządu weszli: Kazimierz Georgie – dyrektor i jego zastępca Ignacy Szczepański, zaś Radą Nadzorczą kierował Edward Budzyński.
29.07.1930 roku wydarzeniem w historii miasta był jubileusz 60-lecia pracy lekarskiej dr. Jakuba Cieślewicz. Burmistrz Stanisław Radomski nadał mu tytuł ,,honorowego Obywatela Miasta”. Uniwersytet Poznański przyznał dyplom ,,Honoris Causa” oraz Uniwersytet w Halle ,,Dyplom Doktora Wszech nauk Lekarskich”. Zmarł 20.08.1930 r. w Strzelnie.
Przykładem Spółdzielnie ,,Rolnik” w Strzelnie. Skutkiem zmian podziału administracyjnego kraju, Strzelno w roku 1932 spada do rangi miejscowości prowincjonalnej. Liczy na pomoc Mogilna, stolicy powiatu, bez większego zainteresowania jej włodarzy w ratowaniu strzeleńskich finansów.
Ostatnie przedwojenne Walne Zgromadzenie BL odbyło się 14.03.1939 roku. 14.09.1939 roku dla prastarego grodu nastał czas okupacji. Wśród licznych egzekucji znaleźli się działacze BL: Kazimierz Georgie, Albin Radomski i Marian Plewiński. Aresztowano Bolesława Brożka i Stefana Płócienniczaka. Do Generalnej Gubernii wysłano Stanisława Brożka i Józefa Grubiasa z rodzinami.
Bank wznowił pracę już 27.04.1945 r. Powołano Zarząd: Bronisław Brożek – I członek, Józef Grubias – II członek i III członek (powołany 26.08.1945 r.) – Janina Płócienniczak. Pracowano popołudniami i wieczorem; wcześniejszą porę dnia wykorzystywano na pracę organizacyjną. Czynności podjęła także RN, która zaczęła ściągać przedwojenne należności, odzyskując około 110 tys. zł z tytułu pożyczek. Rada Nadzorcza była nowo powołana (na 3 lata) w składzie: S. Płócienniczak – Prezes, Cz. Benedykciński- sekretarz, F.Każmierczak, F.Szydzik, K.Jaroszewski, F.Sawicki, J.Nadolski-członkowie.
W latach 1950-55 Bank w Strzelnie nosił nazwę Gminna Kasa Spółdzielcza, co w istocie znaczyło przekształcenie go w agendę banku Państwowego, później NBP. Ustalony kolejny statut z 21.05.1950 r. różnicował członków Kasy. Pierwszeństwo w kredytowaniu mieli bezrolni i małorolni chłopi. Kredyt mógł otrzymać każdy, kto spełniał odpowiednie kryteria polityczne. Preferowano rolników posiadających do 12 ha ziemi. Na wsparcie GKS nie mogli liczyć rzemieślnicy i kupcy (tzw. element kapitalistyczny). Poszerzono grono Zarządu o 3 narzucone z ministerstw osoby. W miejsce RN powołano 9-osobową Komisje Rewizyjną, która wraz z zarządem pilnowały prawidłowego wykonania odgórnych planów gospodarczych popierały walkę klasową wsi. O resztę troszczył się Bank Rolny w Mogilnie – regulował ekonomikę GKS w Strzelnie.
Ustawa z 13.09.1956 roku stworzyła korzystne warunki dla spółdzielczości kredytowej w Strzelnie. Na Walnym Zgromadzeniu 31.03.1958 roku zmieniona została nazwa Banku na ,,Bank Ludowy SOP w Strzelnie”. Prezesem i kierownikiem Banku był Stanisław Brożek, pomagali mu – Andrzej Pruczkowski i Kazimierz Namiernik. Radzie przewodził nadal Stefan Filipiak.
Od 1963 roku zmienił się skład personalny, doszło 7 nowych członków. Ogółem przynależało do Banku 1709 osób. Rozwój usług kredytowych SOP w Strzelnie łączył się z liberalną polityką ekonomiczną Banku.
Od 1969 roku wprowadzono powszechne czeki. Niemniej Bank nie był rentowny. Poprawa nadeszła w 1970 roku. Wymienia się jej dwie przyczyny: uzyskanie dotacji do usług pożyczkowych oraz zmalały koszty uzyskania majątku trwałego Banku.
W 1973 roku zmieniona została nazwa banku na ,,Bank Spółdzielczy”. Od 1975 roku strzeleński BS działa w ramach organizacyjnych BGŻ. 11.09.1975 roku powołana zostaje Rada Nadzorcza, której przewodniczy J. Lewandowski. Zarząd pozostał ten sam: S. Kacprzak – prezes, F. Kozłowsk-zastępca prezesa, T. Kowalski członek 11.09.1976 roku uroczyście przekazano Bankowi nową siedzibę. Prezes Zarządu Stanisława Kacprzak otrzymała dwa prestiżowe odznaczenia branżowe: ,,Złotą” oraz ,,Srebrną” Odznakę Ministra Finansów”.
Z chwilą wejścia w życie ustawy 20.01.1989 roku BS w Strzelnie stał się w pełni autonomiczną instytucją, tak organizacyjnie jak i finansowo. 28.11.1990 r. BS w Strzelnie podpisuje umowę z GBW S.A. w Poznaniu, a Prezes S. Kacprzak zostaje powołana do jego komisji kredytowej, co ma duży wpływ na dalsze branżowe losy Strzelna.
31.05.1994 roku powołano na okres 4 lat nową Radę Nadzorczą, której przewodniczył M. Kościelak. Okres ostatnich lat pokazał, że strzeleński Bank, mimo wielu trudności, służy dobrze miastu, regionowi i jego mieszkańcom, uczestnicząc przy tym we wszystkich inicjatywach społecznych.
Obecnie Bank Spółdzielczy, w Strzelnie posiada trzy Oddziały: w Strzelnie, Jeziorach Wielkich oraz Rogowie. Oddział Jeziora Wielkie powstał 31 października 1997 roku – Dyrektorem był Bolesław Marciniak, następnie Maria Czapik, a obecnie Dyrektorem Oddziału w Strzelnie oraz Jeziorach Wielkich jest Karolina Bosiacka. Oddział Rogowo utworzony został 1 stycznia 1999 roku Kierownikiem Oddziału była Krystyna Morkowska, następnie Monika Borowska a obecnie p.o. Dyrektorem Oddziału jest Natalia Michalska.
Tabela podstawowa kursów walut
Używam plików cookie, aby zapewnić podstawowe funkcjonalności strony i polepszyć Twoje wrażenia online. Możesz wybrać dla każdej kategorii, aby w dowolnym momencie wyrazić zgodę. Aby uzyskać więcej informacji na temat plików cookie i innych poufnych danych, zapoznaj się z pełną polityką prywatności.
W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących naszej polityki dotyczącej plików cookie prosimy o kontakt.